Een roman die de belangrijkste literaire onderscheiding van Zweden, de Augustprijs, heeft gekregen én als ondertitel Een damesroman heeft, daar moet iets vreemds mee aan de hand zijn. Wordt er gespeeld met de conventies van de damesroman? Is het een provocatie? Een parodie?
Om te beginnen is de structuur van de roman niet te vergelijken met die van een damesroman. Sigrid Combüchen, geboren in Duitsland maar al snel verhuisd naar Zweden, gebruikt een ongewone constructie. Ze speelt namelijk zelf een rol in haar roman en in die hoedanigheid raakt ze in gesprek met een mannelijk romanpersonage dat haar vraagt met welk boek ze bezig is. Nijdig antwoordt ze dat ze bezig is met een damesroman. Waarop hij weer: 'Een kleinerend oordeel, dat mevrouw vast van plan is te usurperen en van pejoratief in positief te wijzigen.' En dat is min of meer wat Combüchen heeft gedaan.
Alles begint bij een briefwisseling tussen de schrijfster en Hedwig, een lezeres. De schrijfster, Sigrid Combüchen dus, is gefascineerd door het leven van Hedwig en is van plan het op te schrijven. Wat we als lezer voorgeschoteld krijgen, is een combinatie van brieven tussen beide dames en een reconstructie van Hedwigs verleden. De auteur haalt haar informatie niet alleen uit de brieven van Hedwig, maar doet ook research, voornamelijk via internet. De ontbrekende gaten uit het verleden vult de auteur zelf op.
Centraal staat een Zweedse familie tijdens de jaren dertig van de vorige eeuw. Hedwig, de enige dochter, is het hoofdpersonage. Hoewel zij verstandig is en goede punten haalt op school, wordt ze toch verplicht om een naaicursus te volgen. Wat volgt kan inderdaad ook in damesromannetjes worden gelezen. Met vriendinnen en familieleden wordt oeverloos gezeurd over het verlangen om actrice te worden, kledij, verliefdheid, de romantische liefde en de prins op het witte paard. Hedwig krijgt enkele derderangsrolletjes en wordt uiteraard verliefd, maar op een foute man.
De inhoud is dus grotendeels hetzelfde als die van een damesroman. Maar de literaire stijl en constructie zorgen ervoor dat de roman boven dat genre uitstijgt. De eerste honderd bladzijden moeten geconcentreerd worden gelezen. Er worden veel personages geïntroduceerd, van wie sommige bovendien maar een heel klein rolletje zullen spelen in de roman. Ook door het verspringen van heden naar verleden en de onduidelijkheid omtrent veel zaken, is het begin van de roman minder aangenaam om te lezen. De schrijfster doet soms iets te veel haar best om het geheel literair hoogstaand te maken. Eenmaal het verhaal zich ontplooit, wordt het boek een vermakelijke roman, met weliswaar iets te veel zijsprongen en kromme zinnen. Het kleffe en kneuterige liefdesleven van Hedwig heeft mij echter op geen enkel moment kunnen boeien. Dus wellicht toch een damesroman. Weliswaar voor hen die het liefdesverhaaltje niet zonder enige inspanning tot zich willen nemen. [Kris Velter] Verberg tekst

De schrijfster (1942) verliet haar geboorteland Duitsland en is nu een van de meestgelezen Zweedse auteurs. Zij brak door met de (ook in het Nederlands vertaalde) romanbiografie 'Byron'. Ook deze nieuwe roman, met de ondertitel ‘Een damesroman’, behoort tot dit genre. Hij vertelt het verhaal van Hedda, haar familie en het huis waarin men woonde. Het beginpunt vormt een brief aan de auteur van de bejaarde en in Spanje woonachtige vrouw die de schrijfster tot de figuur van Hedda zou inspireren. In de beschrijving van een foto in een van Combüchens romans denkt zij zichzelf en haar familie te herkennen. Hieruit ontwikkelt zich een intensieve briefwisseling, waarin Hedda als een voorbeeld van die vrouwen naar voren komt die aan het begin van de 20e eeuw wel toegang kregen tot hoger onderwijs, maar in hun behoeften, dromen en wensen in het reële leven nog weinig ontplooiingskansen kregen. De veel te lijvige roman verliest zichzelf regelmatig in een aaneenschakeling van alledaagsheden, die het tempo en de spanning van het op zich indrukwekkende boek behoorlijk temperen. Vooral voor lezers die zich in ‘Anna, Hanna en Johanna’ van M. Fredriksson herkenden. Zeer kleine druk. Verberg tekst